طبقه بندی خاکهای کشاورزی
در شرایط کنونی و با پیشرفت روزافزون تکنولوژی علاوه بر استفاده از روش های نوین آبیاری ، توجه به خاک و بافت آن در بخش کشاورزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیرا بافت خاک یکی از خصوصیات مهم فیزیکی خاک است که بر اساس آن می توان تعیین کرد :
بافت خاک تعیین کننده درصد اجزای تشکیل دهنده بخش معدنی خاک یعنی شن، سیلت و رس است که با توجه به درصد هر جزء، کلاس بافتی خاک مشخص می شود. در واقع بافت خاک شاخصی برای تعیین محتوای نسبی ذرات معدنی تشکیل دهنده خاک می باشد
بنابراین با اندازه گیری ۳ جزء اصلی خاک ( شن -سیلت و رس) می توان به نوع بافت خاک پی برد.
اجزاء تشکیل دهنده ی بافت خاک۱- شن : شن درشت‌ترین جزء معدنی خاک می باشد که قطر اجزا آن بین ۲ میلی‌متر تا ۵۰ میکرون است. قدرت نگهداری آب در شن بسیار کم و نفوذپذیری آن زیاد است .
شن از چسبندگی و فرم‌پذیری کمی برخوردار می باشد و دارای خاصیت زبری و سابندگی زیاد است. خاکهای شنی دارای خلل و فرج درشت زیاد و خلل و فرج ریز کم هستند و وزن مخصوص آنها زیاد است. خاک های شنی سریع تر از خاک های دیگر خشک و گرم می شوند و راحت تر قابل شخم زدن هستند. همچنین ریشه در شن راحت تر حرکت می کند. تهویه هوای خوبی دارند اما از نظر مواد غذایی فقیر هستند.
۲-سیلت : سیلت از نظر قطر ذرات حد واسط بین شن و رس و قطر آنها بین ۲ میکرون تا ۵۰ میکرون است. سیلت فرم‌پذیر بوده ولی مانند رس بصورت نواری یا فتیله‌ای در نمی‌آید بنابراین فرم‌پذیری سیلت کمتر از رس و زمانی که آنرا بصورت فتیله‌ای در می‌آوریم ترک ایجاد می‌شود از نظر نفوذپذیری، قدرت نگهداری آب، چسبندگی و لغزندگی حدواسط بین شن و رس است. سیلت آماس پذیر نبوده و زمین هایی که بافت آنها سیلتی باشد پس از آبیاری در آنها ترک ایجاد نمی‌شود و دارای خاصیت هماوری مناسبی است.
همچنین می توان گفت بافت سیلت، نسبت به بافت شنی قدرت نگهداری آب بیشتری دارد ولی از نظر مواد غذایی نسبت به بافت رسی فقیر می باشد.
۳- رس : رس‌ها ریزترین اجزاء خاک هستند و قطر ذرات آنها کوچکتر از ۲ میکرون می‌باشد. در زمین های رسی پس از آبیاری و خشک شدن گاهاً ترکهای عمیق و عریضی در این زمین ها ایجاد می‌شود که برای پرورش گیاه بسیار نامناسب است و موجب شکسته شدن جوانه بذر می‌شود. همچنین رس‌ها دارای خاصیت چسبندگی زیاد هستند و حتی زمانی که پس از مرطوب نمودن آنها را بصورت فتیله‌ای یا نواری در بیاوریم ترک و شکستگی در آن ایجاد نمی‌شود. قدرت نگهداری آب زیاد داشته و نفوذپذیری آنها صفر و یا بسیار کم است. همچنین نسب به خاک های دیگر دیر خشک می شوند و به سختی شخم زده می شوند اما غنی از مواد غذایی هستند.
رس‌ها را از نظر ساختمانی خود به دو دسته ۱:۱ و ۲:۱ تقسیم می‌شوند، که از نظر سیستم آرایش و ویژگی ها کاملاً متفاوت باهم متفاوت اند.
مریم رخشانی، تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
